Dat wij in een prachtig en goed georganiseerd land leven, wist ik al. Toch mopper ik wel eens op alle ‘over’-organisatie. Zo veel wachtwoorden en controles, het duizelt mij soms. Hoe anders kan het ook. Ik was een weekje op vakantie naar Marrakesh, een prachtige stad in Marokko. Zeer de moeite waard om te bekijken en beleven. Een explosie van geuren en kleuren, zo mooi! Maar ik heb ook veel armoede en een wereld die 100 jaar terug in de tijd gaat gezien. Kapotte wegen, overal vuilnis, zwerfhonden en katten en slechte gezondheidszorg. Veel mensen zonder tanden, of met niet- of slecht hersteld lichamelijk letsel. Drieënhalf uur vliegen en de wereld heeft een totaal andere dimensie. Wat zijn wij verwend met een maatschappij die draait als een geoliede machine. Wij mogen werken onder goede omstandigheden, en we mogen leven in een wereld van weelde.
Verschil
Ook de verschillen in arbeidsomstandigheden zijn enorm. Waar wij in Nederland moeten voldoen aan allerlei eisen om een gezonde en veilige werkomgeving te creëren, is daar nog bijna alles mogelijk. Leg een karton op de straat, zet er spullen op, en je hebt een soort van winkel. Schoenmakers, verven van wol en stof, het maken van kleding en tassen, tapijten en houtsnijwerk, het is er allemaal. En vreselijk knap gemaakt. Ik denk dat wij het zo niet meer kunnen. De omstandigheden zijn echter niet al te best; geen bescherming en geen gezonde werkomgeving. Het speelt zich vooral af in kleine bedompte hokjes en kamertjes in afgelegen straatjes. Wat opvalt is dat de mensen vriendelijk zijn en op mij een tevreden, blije indruk maakten. Ik zag geen hoog stresslevel, en dat is juist in ons land een groot probleem. Het verschil in arm en rijk is groot in Marokko. Achter de stadswal begint ‘nieuw’ Marrakesh. Daar is het straatbeeld anders. Rijkere mensen, dure auto’s en mooie huizen. In het drukke verkeer, tussen Porsches en Mercedessen, laveren paard-en-wagens, ezelkarren en brommers. Niks is te gek!
Besef
Onder de indruk van de chaos (die toch een aantrekkelijk en kleurrijk karakter heeft), kwam ik terug op Nederlandse bodem. Gelukkig geen last van onze eigen ‘chaos’ op Schiphol, want ik vloog vanaf Eindhoven. Prachtige parkeergarage waar de lichten het gewoon doen, rustige wegen. Het was nacht, maar belangrijker: schone en goed begaanbare wegen zonder gaten en kuilen. Ik besefte mij op dat moment weer eens hoe fijn het is dat alles hier zo goed geregeld is. Ik probeer te snappen waarom dat in zoveel gebieden in de wereld niet lukt.
Uganda
Uganda kwam ook nog even ter sprake, tijdens een familiebezoek van mijn neef en zijn gezin aan ons land. Zij leven en werken in Uganda en zetten zich in voor betere scholing, en leiden mensen op om zelfvoorzienend te worden. Het lukt, en trots lieten ze een presentatie van al hun projecten zien. Van het planten van nieuwe bomen en waterputten slaan, tot het opstarten van een varkenshouderij met behulp van microkredieten. Langzaam verandert er iets en ontstaat er een nieuw levenspatroon waaruit gebouwd kan worden naar gezondheid en welvaart.
Mijn zorg
Wij leven in welvaart, het is voor de meesten goed geregeld. Dit heeft ook een andere kant. Voor veel patiënten in onze praktijk gaat de wereld om ons heen te rap. Alles moeten regelen via internet, terwijl er nog velen zijn die geen computer hebben. Geen inloopspreekuur meer bij laboratoria en andere platforms. Alles op afspraak, evaluaties en vooronderzoeken die we digitaal in moeten vullen, gezondheidsportalen en ga zo maar door. Het is voor velen te hoog gegrepen. De verandering is niet te stoppen. We bewegen nou eenmaal mee met de stroom. Ik ben mij ervan bewust dat ik soms even iemand moet laten meevaren op mijn kennis en kunde, door te helpen een afspraak bij het lab te maken of door iets op internet te regelen of aan te vragen. Het is voor de zorgverleners niet makkelijker geworden. Ook onder de oudere personeelsleden zie ik de worsteling met alle vernieuwingen. Laten we elkaar ‘zien’, en helpen waar nodig, zo samen in de digitale en snelle tijd. Elkaar niet uit het oog verliezen. Dat geeft mij houvast en maakt dat ik na 40 jaar gezondheidszorg nog niet ‘uitgezorgd’ ben!
Adrie Schaap-de Jong, professional chronische zorg