En ineens was daar de broodnodige verkoeling van ons land waar we zo lang op hoopten. Het regent al dagen achtereen en we zijn weer naar binnen getrokken. Op de bank, vroeger donker en het is killer in huis. Het seizoen van zomerse lichtheid en warme temperaturen is ten einde. We rollen de herfst in. Met wisselende seizoenen is er steeds iets om naar uit te kijken en om weer afscheid van te nemen. Flexibiliteit en het vermogen tot aanpassen zijn nodig. Tuurlijk is er wat gemopper, maar steeds vaker geluiden van tevredenheid. Het is even omschakelen, maar toch ook wel weer gezellig. Wij Nederlanders zijn gewend ons te wapenen tegen de regen. Op de fiets met een regenjas aan door de verlichte straten; ik zie de romantiek er wel van in. Afgelopen zaterdag liep ik een deel van de Walk of Wisdom in de omgeving van Nijmegen. Alhoewel het in de stromende regen was, vond ik het prachtig. De geur van de aarde en het bos, de verstilling: bijzonder mooi!
Wijsheid
De Walk of Wisdom: op weg naar wijsheid. Wees onbereikbaar en ga op pad. Het is een door de natuur geïnspireerde pelgrimsroute, die rustig en weg is van drukte en massa. Het wandelen is mij bekend. Ik heb al veel routes door Nederland gelopen, in alle rust maar vaak ook in de massa. Is wandelen voor iedereen weggelegd? Nee, er zijn uitzonderingen. Soms laat je lichamelijke gestel het niet toe dat je grote stukken gaat lopen. Hoe verdrietig is dat? Lopen geeft zo veel aan je! Het zet je hoofd letterlijk in een andere stand. Het is werkelijk wijsheid als je jezelf regelmatig aanzet tot wandelen, ook al heb je last van ongemakken. Het blijft een feit dat stilstand achteruitgang is. Chronische ziektes zijn gebaat bij bewegen. Denk bijvoorbeeld aan vaatproblematiek, artrose, hypertensie, diabetes en COPD. Lekker in je eigen tempo, lang of kort, snel of rustig, net hoe je het zelf wil. Je lijf heeft er echt wat aan. Ik vind het fijn om met de mensen die bij mij op spreekuur komen uit eigen ervaring te kunnen praten over bewegen. Om ze te motiveren en te stimuleren, maar vooral om ze te enthousiasmeren. Afgelopen week was de afsluiting van de Nationale Diabetes Challenge in het Gelredome in Arnhem, waarbij 1500 mensen met een chronische ziekte zich verzamelden voor een wandeling met hun zorgverleners. Het samen doen is de sleutel tot meer bewegen!
Lucht
Bewegen en vooral ook wandelen geeft lucht. Realiseer je dat als je iemand een luchtwegverwijder voorschrijft. Het moet eigenlijk samengaan met “bewegen op recept”. Ga er niet vanuit dat bewegen vanzelfsprekend is voor iedereen. Blijf het benoemen en probeer te motiveren. Als je een diagnostische spirometrie afneemt en er volgt na overleg een behandelplan, neem de tijd om uit te zoeken welke vorm van bewegen bij deze patiënt past. Op dit cruciale moment kun je de toon zetten voor de behandeling waarin iemand met klachten geholpen wil worden. Gelukkig is er luchtwegverwijdende medicatie, maar het moet samengaan. Het effect merk je pas als je gaat bewegen. Dan pas voel en ervaar je resultaat. Dat geeft letterlijk lucht en geeft je een zelfstandig en blij gevoel.
Griep
Of corona? Het seizoen brengt ook massaal gesnotter en gehoest met zich mee. De virussen zijn in de buurt en grijpen hun kans. Gelukkig lijkt alles nog binnen de perken te blijven. Maar blijf alert. De eerste vaccinatierondes zijn begonnen bij de GGD. Wij zijn gestart met het (aan huis) vaccineren van de niet mobiele en kwetsbare mensen tegen covid. De griepvaccinatie volgt over een paar weken. Praktijken zijn volop in voorbereiding. De brieven vallen de komende weken op de deurmat bij de patiënten. Fijn dat we zo’n mooi en goed systeem hebben om iedereen de gelegenheid te geven zich te laten vaccineren.
Spirometrie is weer ingezet. Blijf alert en zorg voor goede veiligheid en ventilatie. De eerste CASPIR-cursussen zijn van start gegaan. Zorg dat je bekwaam bent en blijft, en hou de site van CAHAG in de gaten. Dan geven we goede, professionele longzorg. Samenwerken met de tweede lijn, overleggen, insturen van spiro’s naar Ksyos: het zit allemaal weer in de lucht. Scholing met eerste en tweede lijn in een casuïstiekbespreking spirometrie: wat is het heerlijk om samen te sparren en van elkaar te leren. En voor alle huisartsen: ga mee met je POH, want samen kom je tot een plan van aanpak!
Ervaring
Eigen ervaring geeft uitstraling en zelfverzekerdheid om anderen te helpen. Ik heb momenteel een sensor van het glucosemeetsysteem op mijn arm, zodat ik twee weken zelf ervaar wat dit met je doet. Het is zonder meer geweldig, je hoeft namelijk niet meer om de haverklap te prikken. Echter ben je je continu bewust van iets wat zich in jouw lijf afspeelt. Iets waar je normaal niet eens over nadenkt. Het doet toch wat met je. Voor mij is het nu een keuze, maar voor de chronische patiënt niet. De ontwikkeling is prachtig, maar ik ervaar nu wel echt hoe het is om regelmatig te controleren en hoe je daar mee omgaat. Het mooie is dat het veel inzicht geeft en zelfmanagement bevordert. Je hebt namelijk vat op je eigen situatie. En dat is iets wat iedereen toch eigenlijk het liefst wil.
Haal dus de “moet” eruit en hou de “moed” erin. We zijn goed bezig, maar er zijn nog veel zaken waar we zorg om hebben. De wereld staat in brand! Kijk naast je, en kijk ook om je heen. Denk klein, dan worden je daden vanzelf groot. Ik wil maar zeggen: er ligt veel mooi werk dicht bij ons, en dat is te overzien. Daar wandel je met een gerust hart doorheen om te zien, voelen en doen!
Adrie Schaap-de Jong, professional chronische zorg.