De cirkel die leven heet

Niemand weet hoe laat het is. Hoe lang heb ik nog, of rest mij een kwartier? Een beetje somber begin van deze blog, het is echter niet zo bedoeld. Maar er is nogal wat gebeurd in de afgelopen weken. Zo zat ik vorige week zondag bij een goede vriend om afscheid te nemen, een dag voor de afgesproken euthanasie. Wat een confronterend en verdrietig, maar ook zeer dankbaar en veelomvattend moment. Ik heb het al meerdere keren meegemaakt vanuit mijn rol in de zorg, en ik heb het ervaren als een zeer waardig en respectvolle afsluiting van iemands leven. Nog met elkaar kunnen terugkijken op mooie en vrolijke momenten, gedeelde herinneringen en bespreken van de kwaliteit van leven.

Wat is nodig om klaar te zijn voor het einde, hoe leef je daar naar toe? Ziekte en uitzichtloos lijden spelen daarin een grote rol. Als het lijf niet meer kan, gaat de geest daarin mee en probeer je de cirkel die leven heet rond te maken. Het begin en het einde zo dicht bij elkaar. Een leven wat goed is maar te kort. We hebben er geen vat op en moeten ons schikken naar wat toebedeeld is. Het is een levensles: leef in het nu, probeer je te realiseren dat alles betrekkelijk is, zelfs het zo vanzelfsprekende leven dat wij iedere dag leven. Het is nog maar zes maanden geleden dat ik met deze mooie, levenslustige, ogenschijnlijk gezonde man en zijn leuke vrouw aan tafel zat en het eerste begin van “zorg en niet goed” voorzichtig om de hoek kwam kijken. Een week later een meedogenloos vonnis en afgelopen week het einde. Zo vreselijk verdrietig, maar de cirkel is rond. Mooi om mee te beleven en een opdracht voor onszelf.

Hoop en verlangen

Ziekte gaat samen met hoop en verlangen naar betere tijden, dat houd je lang op de been. Inzicht in de ziekte is iets waar wij als praktijkondersteuners in de eerstelijnszorg dagelijks mee te maken hebben. Om een plan van aanpak en een zorgpad in te gaan zetten is het nodig dat de patiënt inzicht heeft in de eigen chronische ziekte. Wat betekent dit voor hem of haar? Hoe is de toekomstverwachting? Wat is reëel en waar kun je op rekenen? Daar ligt voor ons een bijzondere rol. Wij krijgen de kans om in een vertrouwde sfeer en omgeving het gesprek aan te gaan, al dan niet bij de mensen thuis of in de eigen spreekkamer. Wat is kwaliteit van leven, hoe pas je dat in en welke tools kunnen je daarbij helpen? Positieve gezondheid betekent niet altijd het ontbreken van een ziekte. Kom goed beslagen ten ijs, zorg dat je met een open mind, getraind en eerlijk het gesprek kunt aangaan. Wees jezelf en neem de tijd, dan kom je tot mooie gesprekken en kun je een rol spelen in het rond maken van de levenscirkel!

Webinar

Zo zat ik vorige week aan tafel met een longarts, een huisarts en een longverpleegkundige, uit diverse hoeken van ons land. Een gesprek over COPD onder leiding van een moderator. Waar vinden de eerste en tweede lijn elkaar in de zorg voor de chronische COPD-patiënt? Hoe is de overdracht en wat kunnen we verwachten en mogelijk verbeteren aan de samenwerking? En als er geen verbetering meer mogelijk is bij een hoge ziektelast en een terugverwijzing naar de eerste lijn, hoe pak je dat op een professionele en respectvolle manier op? Wat in alle gesprekken naar voren kwam, is dat we samen willen zorgen voor een eenduidige samenwerking en zorg op maat. De patiënt als middelpunt van onze zorg om zo positief bij te dragen aan een afronding van ziekte en leven.

Nascholingen

Zoals jullie weten verzorg ik regelmatig nascholingen. Afgelopen dinsdag stond ik voor een groep praktijkondersteuners en huisartsen uit de omgeving Amsterdam. Wat is de wereld klein: ik kwam een cardioloog tegen waar ik 35 jaar geleden mee gewerkt heb op interne afdeling van het ziekenhuis waar ik destijds werkte en ook mijn opleiding heb gedaan. Een feest van herkenning, niet alleen in lijf en leden, maar veel meer in onze gezamenlijke passie van zorg voor de mens. Samen overbrengen waarom zorg op maat in eerste en tweede lijn de kracht is van positieve en kwalitatieve zorg. Communicatie naar en met elkaar. Goede afspraken maken, zodat we van elkaar weten wat er voor de patiënt nodig is en dat dit opgepakt wordt door de juiste zorgverlener. Ook daarin zoeken naar begin en eind, want dan wordt de cirkel rond en kun je “zorgen” zonder uitgeput en opgebrand te raken. Dan sta je in je kracht en geef je zorg op maat om door een ringetje te halen!

Adrie Schaap-de Jong, professional chronische zorg