De zomer is overgegaan in de herfst, en dus is een nieuwe fase ingegaan. De bladeren verkleuren, het bos ruikt vochtig en het gras is drijfnat als ik ‘s morgens de voortent uitstap. Ik kan er zo van genieten, de wisseling van de seizoenen. En dat terwijl voor veel mensen altijd mooi weer een wens is, zoals op de Caraïben. Iedere dag een korte broek en slippers, alle dagen zon. Het klinkt heerlijk, maar voor mij hoort het meer bij een zelfgekozen vakantie en niet bij een gewone dag. Het Nederlandse weer is ongeveer hetzelfde als het leven: schakelen, mooi weer, afgewisseld met onweer, harde wind en regen. Vaak zit het mee en soms ook tegen!
Veel van onze patiënten kiezen voor dat mooie weer en vertrekken in oktober naar Spanje of de Canarische Eilanden. In betere temperaturen overwinteren. De kerstboom op het balkon, oliebollen en dan een korte broek. Het hoort voor mij niet bij elkaar. Robert Long zong het al: op ’t balkon zitten met kaarsjes en met kerstgezang zou niks voor tante Jo en mij zijn, ben ik bang! Maar voor mensen met pijn en reumatische klachten geldt dat zij hun klachten beter kunnen verdragen en ze voelen zich beter bij warmere temperaturen. Ook zijn de omstandigheden vaak gezellig en ideaal. Er zijn grote groepen overwinteraars, dus is er geen eenzaamheid maar verbinding en samenzijn.
Het brengt wel wat organisatie met zich mee als je chronisch ziek bent en een tas met medicatie mee moet nemen. Ik krijg regelmatig de vraag of er recepten voor een half jaar besteld kunnen worden. Daarnaast geef ik advies over het vervoeren van de insuline en de invloed van het weer op de glucosewaarden. Hoe is het geregeld bij ziekte/ontregeling en waar kun je dan met je vragen en ongemakken terecht?
Overwinteren
Steeds vaker sturen mensen een e-mail als er problemen zijn op hun vakantieplek. Wat doe je dan als zorgverlener? Afgelopen week kreeg ik een hulproep vanuit Florida. De partner van een patiënt was daar onwel geworden. De ambulance was erbij geweest, en er werd een torenhoge bloeddruk opgemeten. De desbetreffende partner wilde niet mee naar het ziekenhuis uit angst te worden opgenomen. Wat te doen op zo’n moment? Ik heb uitgelegd dat wij vanuit hier niet echt een rol kunnen spelen, aangezien wij geen enkel zicht hebben op de werkelijke situatie. Ik ken de partner wel en weet ongeveer wat er speelt. Echter, ik heb toch duidelijk aangegeven dat mijn advies is om daar ter plaatse naar een arts te gaan en niet zonder onderzoek het vliegtuig in te stappen. Uiteindelijk heeft meneer vier dagen in het ziekenhuis gelegen en diverse onderzoeken gehad. De medicatie werd aangepast om veilig de reis naar huis kunnen aanvangen, alwaar wij de zorg verder weer op hebben kunnen pakken.
Het mailverkeer over en weer heeft in ieder geval rust en duidelijkheid gegeven, waardoor afstand wegvalt en mensen de juiste beslissingen kunnen nemen in den vreemde!
Wijs op reis
Voorlichting is een belangrijk onderdeel van ons werk als praktijkondersteuner. Juist met de simpelste vragen komen mensen bij ons. Wees je ervan bewust dat je een belangrijke rol speelt en probeer mee te denken over onverkwikkelijke situaties die zich kunnen voordoen op een vakantieadres. De verantwoording ligt uiteraard bij de patiënt zelf, maar als je daar op afstand toch met een positief advies aan kunt bijdragen is dat een klantvriendelijke optie. Daarbij hebben mensen soms ook een andere leefstijl als ze op vakantie of winterverblijf zijn. Daarnaast zijn warmte, andere voeding en diarree ook allemaal risicofactoren. Geef advies en draag op die manier bij aan een zorgeloze reis.
Ketoacidose
Bij diabetische ketoacidose heb je een zeer hoge bloedsuikerspiegel. In het bloed kunnen ketonen aangetroffen worden, en in de urine kan aceton worden gevonden. Symptomen zijn onder meer braken, buikpijn en een moeizame ademhaling. Als er sprake is van ketoacidose moet je snel naar een dokter of het ziekenhuis om insuline, vloeistoffen en zouten toegediend te krijgen. Als de ketoacidose niet op tijd wordt behandeld, kan dit leiden tot een levensbedreigende situatie.
Niet onverstandig dus om de juiste voorlichting te geven omtrent de nieuwe middelen, de SGLT-2-remmers en GLP1-agonisten, als men ziek wordt. Denk daarbij aan diarree en braken. Het is belangrijk om te weten dat je een arts moet raadplegen als dit lang aanhoudt om te voorkomen dat er ketoacidose optreedt. Bij mensen met diabetes type 2 kan overmatig alcoholgebruik of een ernstige infectie ketoacidose veroorzaken. Ketoacidose komt het meeste voor bij mensen met diabetes type 1, maar mensen met diabetes type 2 lopen ook risico, vooral in stressvolle situaties.
Ga wijs op reis, dan blijft ook ten tijde van herfst en winter de zon voor onze patiëntenpopulatie schijnen!
Adrie Schaap-de Jong
Professional chronische zorg