Ineens is het zomer: de zon schijnt en we hebben er weer zin in. Dat merk je aan alles. De mensen zijn blijer, opgewekter en komen naar buiten. De meesten dan. Er is ook een groep die de warmte slecht kan verdragen en liever binnen blijft, ramen en deuren dicht, zonwering naar beneden, dan blijft het koel. Het beste advies is: hou je hoofd koel. Dat komt natuurlijk ergens vandaan. Het betekent letterlijk: kalm blijven, je niet door de spanning laten meeslepen. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan, maar o zo belangrijk. En heeft het nou echt met warmte te maken?
Met de warmte van de afgelopen weekenden ervaar ik echt dat het moeilijk is om je aandacht ergens bij te houden als de warmte op je valt. Het ontneemt je de energie en je gaat vanzelf naar standje schildpad, onthaasten, rustig aan doen in het mediterrane tempo. Zo komen we langzaam bij onze bestemming en ervaren we de rust die we zo nodig hebben. Je laat de spanning varen en gaat prioriteiten stellen. Wat moet en wat mag, waar ben ik aan toe? Warmte heeft ook impact op de chronisch zieke medemens: daar neem ik jullie in mee.
Ontregeld
In warme perioden zien we dat er meer sterfte is onder mensen die een hoge leeftijd hebben, het ontneemt letterlijk de adem. Er komt veel kijken bij zorg op maat voor mensen met hartfalen, diabetes en overgewicht. Ik krijg vaker te maken met ontregelde glucosewaarden en hypoklachten. Minder eetlust en te weinig drinken kunnen voor vervelende complicaties zorgen. En erger. Het is belangrijk dat je als praktijkondersteuner en huisartsenpraktijk goed bereikbaar bent voor vragen en advies en ook de kwetsbare oudere in de gaten houdt.
Wat we ons vaak niet realiseren, is hoe groot de invloed is van het weer op het aantal overlijdens in Nederland. Zo was er in 2022 een hittegolf in de zomer, die sowieso al vrij warm was. Het KNMI meldde 81 warme dagen in plaats van de gebruikelijke 64. 'Op iedere dag die het warmer is dan 25 graden, neemt de sterfte toe'. Maar de grootste killer is de kou. 'In december vorig jaar was het een week lang bijna tien graden kouder dan gebruikelijk, het was -5 in plaats van boven nul. Die tien graden verschil zorgt voor 10 procent hogere sterfte.' Voor ouderen en hartpatiënten kan een koude week fataal worden. De koude lucht geeft stress op het lichaam, waardoor hun hart- en vaatstelsel extra wordt belast, met soms een hartinfarct tot gevolg.
Zorg op orde
Het is daarom erg belangrijk om je zorg op orde te hebben. Dat gaat steeds beter door het werken met HIS (Huisartsen Informatie Systeem) en KIS (Keten Informatie Systeem). Deze systemen halen moeiteloos naar voren welke waarden je mist en wie extra controles nodig hebben. Dit maakt goede zorg beter mogelijk en laat ook zien wie de zorgmijders zijn en waar extra aandacht nodig is. De multidisciplinaire overlegstructuren kunnen daarbij ook een rol spelen. Je kunt het namelijk nooit alleen. Wij zijn maar een klein onderdeel van de zorg. Door overleg en zorg op de juiste plek kunnen we met elkaar een gezonde en veilig omgeving bieden aan onze kwetsbare patiënten. De diabeteszorg in Nederland is goed op orde, de kwaliteit van zorg is hoog. Mede dankzij goede huisartsenzorg die zich de afgelopen 20 jaar naar een hoger level heeft gewerkt. Daar kunnen wij in huisartsen- en praktijkondersteunersland best trots op zijn. Nederland loopt voorop met nieuwe medicatie en diabetestechnologie. Daar mogen en kunnen wij gebruik van maken. Goed om je te realiseren dat er heel veel goed gaat door goede scholing en opleiding, en door verdeling van de zorg. De huisarts kan dit niet meer alleen. De druk op de zorg is groot, daar horen we dagelijks over in het nieuws. Ik wil toch vooral kijken naar wat wel goed gaat en pluk daar ook echt de vruchten van. Probeer eens naast je protocol te bedenken wat de patiënt tegenover jou specifiek nodig heeft en ga daarin mee. Dat brengt leuke maar vooral ook mooie en onverwachte gesprekken die vervolgens leiden tot betere zorg. Het begint met vertrouwen in de zorgverlener en gehoord worden. Dat gaat verder dan alleen de bloeddruk of de glucosewaarde. Kennis is macht, zorg dus dat je op de hoogte blijft door scholing en ontwikkeling, dan ben je een aanwinst voor de zorg!
Hou dus je hoofd koel, laat je niet meeslepen door alle berichten over slechte zorg en lange wachttijden. Begin bij jezelf en zorg dat jij openstaat voor de ander; aandacht en goede zorg gaan hand in hand. Dan ben je op iedere temperatuur voorbereid!
Adrie Schaap-de Jong, professional chronische zorg