Longfibrose en systeemziekten in de praktijk - Julia Spierings, reumatoloog UMC Utrecht voor longverpleegkundigen
Naast hun ILD kunnen patiënten ook reumatische aandoeningen hebben. Het is belangrijk om deze aandoeningen te herkennen en het belang van doorverwijzing naar een reumatoloog is groot.
Verschillende reumatische aandoeningen, waaronder reumatoïde artritis, de ziekte van Sjögren, systemische sclerose en immuun gemedieerde myositis kunnen ILD veroorzaken. Voor elke aandoening zijn er specifieke waarschuwingssignalen die kunnen duiden op de aanwezigheid van een reumatische aandoening. Voor reumatoïde artritis zijn gewrichts- en/of peeszwellingen belangrijke waarschuwingssignalen. Bij de ziekte van Sjögren zijn symptomen zoals koorts, nachtzweten, gewichtsverlies en huiduitslag mogelijk tekenen van een lymfoom of vasculitis. Voor systemische sclerose moet men scherp zijn op specifieke tekenen van ischemie (zoals digitale ulcera of gangreen), renale crisis (oedeem of hoofdpijn), cardiale betrokkenheid (hartkloppingen of collaps) en watermeloenmaag (anemie). Bij immuun gemedieerde myositis zijn de waarschuwingssignalen bijvoorbeeld slikklachten, cardiale betrokkenheid (hartkloppingen of collaps) en gewichtsverlies.1
Het is essentieel dat longverpleegkundigen deze waarschuwingssignalen herkennen en patiënten tijdig doorverwijzen naar een reumatoloog om een nauwkeurige diagnose en geschikte behandeling te waarborgen. Het belang van samenwerking tussen verschillende medische disciplines om optimale zorg te bieden aan patiënten met reumatische aandoeningen en longziekten is groot.
Longfibrose en systeemziekten in de praktijk - Mareye Voortman, longarts UMC Utrecht voor reumatologie-verpleegkundigen
ILD is een verzamelnaam voor meer dan 100 verschillende aandoeningen met diverse onderliggende oorzaken. Typische symptomen zijn dyspnoe (bij inspanning), hoesten (vaak droge kriebelhoest), trommelstokvingers (bij hypoxemie) en vermoeidheid bij inspanning.2
ILD omvat verschillende ziektes die variëren in oorzaak, prognose en behandeling. De behandeling is afhankelijk van de oorzaak en uitgebreidheid van de ziekte. Bij CTD-ILD worden vaak immuun suppressie en soms ook fibroseremmers toegepast.3
Voorbeelden van veel voorkomende complicaties van ILD zijn pneumonie, Covid, Pneumocystis pneumonie, nierinsufficiëntie en anemie. Deze complicaties kunnen soms reversibel/behandelbaar zijn, maar soms ook terminaal. Er is ten alle tijden aandacht nodig voor de kwaliteit van leven en het bieden van palliatieve zorg.
Patiënten met auto-immuunziekten hebben een hoger risico op het ontwikkelen van ILD. De prevalentie van ILD varieert per type bindweefselziekte (zie tabel 1). ILD kan optreden voordat er systemische manifestaties van de bindweefselziekte ontstaan.