Het is niet vanzelfsprekend dat iedereen een netwerk heeft om op terug te vallen. Vanmorgen bij de kapper ervaarde ik dat. Ik had een gesprek met de jonge kapster die mij altijd onder handen neemt. Het ging over familie. Een luchtig gesprek over wat we het afgelopen weekend gedaan hadden, ging ineens over haar moeder, die overleed toen mijn kapster 3 jaar oud was. Er was geen vader in beeld. Daarna kwam de weg naar pleegzorg. Heus wel met goede bedoelingen, maar ze voelde zich daar niet begrepen. Daarom was ze veel te jong zelfstandig, zonder goede verhoudingen binnen de "familie". Een schrijnend en verdrietig verhaal over hoe het ook kan gaan.
Ziekte
Als je dan jong en in de kracht van je leven bent, denk en geloof je dat het alleen en op eigen kracht prima lukt. Vaak is dat ook zo. Maar op een dag komt het besef: nu ben ik ongeneeslijk ziek. En wie is er nu voor mij? Dat gesprek was er zondag, toen wij met de familie bij elkaar waren. Gelukkig is er hoop, en kunnen we met elkaar genieten van de verbondenheid van onze kleine (maar fijne) familie. Broers en zussen, neven en nichten, kleinkinderen en aanhang. Het past allemaal en voelt zo vertrouwd. Dankbaarheid overheerst dan, omdat het niet vanzelfsprekend is.
Kwaliteit
Ik realiseer me steeds meer dat er patiënten zijn die niemand hebben. Het weinige contact dat er is, is dan vaak met zorgverleners. Luister en kijk maar eens goed om je heen. Er zijn mensen die écht niemand hebben waarop zij terug kunnen vallen. Vorige week werd er in onze HOED een overlijden gemeld van een patiënt die een maand dood in huis heeft gelegen. Het gebeurt gewoon dichtbij. Als je ernstig COPD hebt met een hoge ziektelast, ben je beperkt in veel aspecten van het leven.
Het is goed dat we aan de hand van de CCQ of MRC een tool hebben om hierin het gesprek te voeren. Niet alleen de getallen noteren, maar ook doorvragen en samen met de patiënt kijken waar wij kunnen helpen om de kwaliteit van leven enigszins te verbeteren. Dit kan door inzet van fysiotherapie, diëtiste of POH-GGZ. Maar denk ook aan een sociaal wijkteam en welzijnswerk in jouw regio. De Sociale Kaart kan je daarbij helpen.
Breed en krachtig
Het is de grootsheid van ons vak om "brede" zorg te kunnen geven. Dat kan zonder dat het ons energie kost. Met krachtige basiszorg maak je de omslag naar zelfmanagement. Dat geeft mensen respect en ruimte om, met onze hulp, inzicht in eigen ziekte en omstandigheden te ontwikkelen. Dat is een andere manier van kijken, helpen en handelen. Een manier waarvan gebleken is dat het werkt. Uiteraard vergt het eerst een investering. Je zult jezelf moeten aanwennen om zelf anders te gaan kijken naar de patiënt die tegenover je zit. Dan kun je leren om diegene de ruimte te geven om zelf te ontdekken wat werkt in zijn of haar situatie. Dan is er een begin waarmee je verder kunt. Laten we vandaag beginnen om breder en krachtiger dan ooit te kijken. Dan zien we niemand over het hoofd!
Adrie Schaap-de Jong, professional chronische zorg