Wereldwijd zijn er ongeveer 425 miljoen mensen met diabetes, waarvan zo’n 90% diabetes type 2 heeft. In Nederland hebben we het over ruim een miljoen mensen. Sinds het begin van deze eeuw is het aantal wereldwijd al bijna verdrievoudigd en de verwachting is dat die stijging nog wel even aanhoudt; in 2045 zullen er naar schatting 629 miljoen mensen zijn met diabetes.1
Het zijn duizelingwekkende cijfers die veel zorgverleners inmiddels bekend in de oren klinken. En het zijn misschien ook wel deze cijfers die ertoe hebben geleid dat de laatste jaren de aandacht van artsen aan het verschuiven is van medicatie (en de kosten die daarmee gepaard gaan) naar leefstijlveranderingen. Hoewel erfelijke aanleg en ouderdom een rol spelen, is overgewicht een belangrijke boosdoener bij de ontwikkeling van diabetes type 2. Te veel lichaamsvet belemmert de werking van insuline, waardoor insulineresistentie en een te hoge bloedglucosespiegel ontstaan. De meeste patiënten worden daarom vaak behandeld met medicatie die de insulineproductie stimuleren en, in een later stadium, wordt insuline direct geïnjecteerd. Hiermee pakt men echter één van de belangrijkste oorzaken, insulineresistentie, vaak niet aan.
Door af te vallen en meer te bewegen wordt het lichaam weer gevoeliger voor het eigen insuline. Leefstijlverandering is voor veel mensen echter niet gemakkelijk. Daarom is er steeds meer aandacht voor een duurzame verandering van de leefstijl, waarin alle facetten meegenomen worden die van invloed zijn op overgewicht, zoals voeding, lichaamsbeweging, stress, slaap, en psychologische en omgevingsfactoren die daarbij een rol spelen. Goede informatievoorziening richting de patiënt over de rol al deze factoren, is daarbij van groot belang.
De resultaten van deze aanpak zijn positief. Recent gepubliceerde data van een onderzoek naar de effectiviteit van het voeding- en leefstijlinterventieprogramma ‘Keer Diabetes 2 Om’ laten bijvoorbeeld zien dat gerichte verandering van het eet- en leefstijlpatroon al na zes maanden leidt tot verlaging van de bloedsuikerspiegel en vermindering van medicatiegebruik.2 Voorlopige data na twaalf maanden (zes maanden na deelname aan het programma) wijzen erop dat bij ruim 90% van de patiënten de aandoening gedeeltelijk of zelfs geheel is omgekeerd.
Iedere patiënt is anders en, zoals onderzoek uitwijst, zorgen veranderingen in de leefstijl niet altijd voor een volledige remissie of dat helemaal gestopt kan worden met medicatie. Artsen en onderzoekers pleiten daarom vooral voor een geïntegreerde aanpak, waarin leefstijl en medicatie gecombineerd worden, en de individuele patiënt centraal staat.3 Een omslag in denken die er toe zou kunnen leiden dat patiënten met diabetes type 2 dichter bij gezondheid komen.
Referenties
1. IDF Diabetes Atlas, 8th edition, 2017. https://diabetesatlas.org/IDF_Diabetes_Atlas_8e_interactive_EN/. Geraadpleegd juni 2019.
2. Pot GK, Battjes Fries MCE, Patijn ON, et al. Nutrition and lifestyle intervention in type 2 diabetes: pilot study in the Netherlands showing improved glucose control and reduction in glucose lowering medication. BMJ NPH 2019;0:1-8.
3. Van Ommen B, Wopereis S, Van Empelen P, et al. From diabetes care to diabetes cure - the integration of systems biology, eHealth, and behavioral change. Front Endocrinol (Lausanne) 2018;8:381.